کتاب (علوم قرآنی)• کتاب یکی از اسمای قرآن کریم است. • کتاب واژه‌ای از زبان عربی به معنای مکتوب یعنی نوشته شده است. باید به این نکته توجه داشت که در منابع اسلامی وقتی لفظ کتاب به کار برده می‌شود قرآن کریم مدنظر است. ••• قرآن یکی از منابع فقه می‌باشد. ۱ - جایگاه کتاب در فقهکتاب، یکی از ادله اربعه است که در فقه به آن تمسک می‌گردد و مراد از آن، قرآن کریم است که از جانب خداوند بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نازل شده و الفاظ و معانی و اسلوب آن، همه از سوی خدا است. قرآن معجزه جاوید پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است و آن چه که در دست مسلمانان است همان کتابی است که بر قلب مقدس پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نازل گردیده است. ۲ - اهمیتقرآن حجت قاطع میان خلق و خالق بوده و منبع اصلی احکام شریعت اسلام شمرده می‌شود. ادله دیگر، یعنی سنت ، اجماع و عقل، از آن منبع پرفیض سرچشمه گرفته‌اند. ۳ - بررسی قطعیت در دلالت و صدورقرآن از ناحیه صدور آن از جانب خداوند متعال، قطعی الصدور است و از ناحیه دلالت ، آیات آن یا از محکمات و یا از متشابهات می‌باشد، محکمات شامل نص (قطعی الدلالة) و ظاهر (ظنی الدلالة) است و متشابهات آن با ارجاع به محکمات روشن می‌گردد. ۴ - مسائل اصولی کتابمباحث اصولی قرآن درباره ناسخ و منسوخ ، عام و خاص ، مطلق و مقید ، و مجمل و مبین است، و به طور کلی این مباحث در سه محور عمده مطرح می‌گردد: ۱. حجیت ظواهر قرآن، که در مبحث حجیت ظواهر مطرح می‌گردد؛ ۲. جواز تخصیص و تقیید قرآن به دلیل دیگر هم چون خبر واحد یا متواتر و مانند آن؛ ۳. جواز نسخ آیات قرآن. [۱]
المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، غزالی، محمد بن محمد، ج۲، ص۷.
[۲]
اصول الفقه، خضری، محمد، ص۲۴۴.
[۳]
الاجتهاد اصوله و احکامه، بحرالعلوم، محمد، ص۶۶.
[۴]
کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۳۸۵.
[۵]
مبادی فقه و اصول، فیض، علیرضا، ص۲۱.
[۶]
مقالات اصولی، موسوی بجنوردی، محمد، ص۱۱.
[۹]
تحریرات فی الاصول، خمینی، مصطفی، ج۳، ص۱۹۴.
[۱۰]
ضوابط الاصول، قزوینی، ابراهیم بن محمد باقر، ص۹۹.
[۱۱]
مبادی اصول الفقه، فضلی، عبد الهادی، ص۲۱.
[۱۲]
فرهنگ معارف اسلامی، سجادی، جعفر، ج۴، ص۱۰.
۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۶۵، برگرفته از مقاله «کتاب». |